Opslag van historisch radioactief afval in Olen goed onder controle

Op 9 december 2020 publiceerde de Belgische televisiezender RTBF een bericht dat verwijst naar een documentaire diezelfde dag over hogere radioactiviteitsniveaus opgemeten door Greenpeace aan de Umicore site in Olen. Ook al doet het bericht van RTBF anders vermoeden, Umicore bevestigt dat de opslag van historisch radioactief afval nabij de site in Olen onder controle is en geen risico inhoudt voor de publieke gezondheid of het milieu. FANC, de gemeente Olen en Umicore werken op een proactieve en constructieve manier samen rond deze zaak. 

Van 1922 tot eind jaren 70 produceerden Umicore’s voorgaande vennootschappen radium en uranium producten in haar fabriek in Olen, België. Tot in de jaren 60 was radium de enige behandeling tegen kanker. Uranium oxide werd gebruikt in splijtstofstaven voor nucleaire kerncentrales. Sinds de jaren 70 wordt er geen radium meer geproduceerd in de site in Olen. Alle radioactieve gebouwen en installaties werden ontmanteld en opgeslagen in lijn met de best beschikbare technieken en in overleg met de overheid.

Radioactief afval dat voortkwam uit het productieproces werd opgeslagen in de fabriek zoals voorgeschreven in de vergunningen. In tussentijd werden de productiefabrieken gesaneerd en ontmanteld, terwijl de opslagplaats voor residuen gereinigd werd om elke mogelijke nadelige impact voor de personeelsleden, de omwonenden en het milieu uit te sluiten.

Een onderzoek in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid in het begin van de jaren 90 en gericht op de nabije omgeving van de site in Olen, toonde aan dat ‘er heden geen gevaar is voor de publieke gezondheid en het milieu’. Dit oordeel geldt op dit ogenblik nog steeds. Om echter een veilige overdracht naar toekomstige generaties te verzekeren, benadrukte dit onderzoek dat ‘een algemeen interventieconcept voor de volledige verontreinigingsproblematiek in de streek rond Umicore in St-Jozef-Olen van essentieel belang was’. Dit leidde in 1993 tot de oprichting van een toezichtcomité verantwoordelijk voor de opvolging van alle radioactieve zones buiten de muren van de fabriek en het uitwerken van de meest geschikte lange-termijn oplossing voor de opslag van het historisch radioactief afval.

Umicore saneerde de verontreinigde gebouwen buiten de fabriek met het oog op het permanent verbeteren van de huidige situatie en om op lange-termijn mens en milieu doeltreffend te beschermen. 

Een toezichtprogramma door een externe stralingsexpert en periodieke rapportering aan de bevoegde instanties zijn lopende. Dit programma betreft een visuele inspectie om de volmaaktheid van de grasdekking te verzekeren, het opmeten van de radon straling, stabiliteitsmetingen en opvolging van de kwaliteit van het grondwater. De overheid bevestigt dat er geen enkel risico is voor de gezondheid van personeelsleden, buurtbewoners of het milieu.

Umicore blijft verder werken met de bevoegde instanties wat betreft toezicht en lange-termijn oplossingen

Sinds 2009 werken de federale en gewestelijke agentschappen (FANC, NIRAS en OVAM) samen met Umicore om een lange-termijn oplossing te vinden voor de opslag van historisch radioactief afval. Begin 2020 publiceerde de federale overheid, via FANC en NIRAS, een visiedocument waarin een definitieve bestemming voor de opslag van het afval wordt voorgesteld om voor eens en altijd de historische radioactieve nalatenschap op de site in Olen aan te pakken. Umicore onderschrijft ten volle de voorgestelde werkwijze en is bereid om haar medewerking te verlenen. Het is een grote stap voorwaarts naar een lange-termijn, duurzame en gezamenlijk onderschreven oplossing voor Olen’s historische radioactieve nalatenschap.

Het gebied waar RTBF en Greenpeace metingen uitvoerden is goed bekend bij FANC en Umicore en wordt reeds lange tijd opgevolgd. De radioactief besmette zones in dit gebied werden goed in kaart gebracht. Naar aanleiding van de metingen van Greenpeace, heeft FANC nieuwe metingen uitgevoerd. FANC werd niet op de hoogte gebracht van de specifieke plaats waar Greenpeace de testen uitvoerde, maar dit nieuw grondig onderzoek toonde aan dat de gemeten waarden veel lager waren dan de resultaten van de testen uitgevoerd door Greenpeace. 

De waarden opgemeten door FANC stemmen ook overeen met waarden die reeds werden opgemeten op diezelfde plaats door SCK CEN sinds 1995. Als zodanig is dit een bekende zone, maar de meetresultaten tonen aan dat er op dit ogenblik geen risico is voor de volksgezondheid en dat geen verdere maatregelen hoeven genomen te worden op dit moment.

Het gebied waar de specifieke metingen plaatsvonden, net buiten de omheining van de radioactief besmette site in Olen, wordt maandelijks gecontroleerd door Umicore en er is ook dagelijkse supervisie door personeelsleden van Umicore die de nabijgelegen industriële stortplaats beheren.

FANC, de gemeente Olen en Umicore blijven de situatie uiteraard voortdurend opvolgen.

Meer informatie is beschikbaar op de website van FANC.

Gebruikte afkortingen

• FANC: Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle 
• NIRAS: Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen 
• OVAM: Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest 
• SCK CEN: Studiecentrum voor kernenergie 
  
  

Voor meer informatie

Media Relations            +32 2 227 71 28