Impactbeheer in Hoboken
De Umicore-site in Hoboken is een van de grootste raffinaderijen van edelmetalen ter wereld en biedt recyclage- en raffinagediensten voor edelmetaalhoudende materialen zoals bijproducten van de industrie, elektronisch schroot en gebruikte industriële en autokatalysatoren. Sinds enkele decennia worden de bloedwaarden van kinderen die in de buurt van de fabriek wonen tweemaal per jaar door de overheden gecontroleerd. In juli 2020 vertoonden de metingen van kinderen die in de buurt van de Umicore-recyclagefabriek in Hoboken wonen verhoogde loodgehaltes in hun bloed na verschillende jaren van gestage dalingen en een historisch laag gehalte in 2019. Hoewel het onderzoek naar de hoofdoorzaak geen belangrijke rechtstreekse bron van looduitstoot in de fabriek aan het licht bracht, is Umicore zich ervan bewust dat de risico's in verband met lood te allen tijde goed moeten worden beheerd. Er zijn verschillende acties ondernomen om diffuse emissies te verminderen en te zorgen dat de lokale gemeenschap en de industrie op duurzame wijze naast elkaar kunnen bestaan.
Lood in het proces van Umicore
Umicore verwerkt complexe materialen uit producten aan het einde van hun levensduur en tussenproducten uit de mijnbouw en de metallurgie. In zijn recyclagefaciliteit in Hoboken wint het 17 verschillende metalen terug, waaronder zeven edelmetalen en enkele basis- en zeldzame metalen, waarvan lood er één is.
Metalen kunnen steeds opnieuw worden gerecycleerd en door complexe materialen te recycleren en te raffineren helpt Umicore de toenemende schaarste van bepaalde metalen tegen te gaan. Het speelt dus een sleutelrol in de kringloopeconomie. Metalen staan aan de basis van innovatie en zijn cruciaal voor het dagelijks leven.
De Umicore-site in Hoboken is een van de grootste raffinaderijen van edelmetalen ter wereld en biedt recyclage- en raffinagediensten voor edelmetaalhoudende materialen zoals bijproducten van de industrie, elektronisch schroot en gebruikte industriële en autokatalysatoren.
De industrie en de gemeenschap: een lange geschiedenis van co-existentie en monitoring
In 1887 richtten de Duitse bedrijven Metallgesellschaft en Degussa de Sociéte Générale Metallurgique op in Hoboken, langs de oevers van de Schelde, om zilver te winnen uit loodertsconcentraten en bijproducten. Op dat moment vond er in het gebied een industriële ontwikkeling plaats en werden er scheepswerven en andere fabrieken gebouwd. Steeds meer mensen kwamen in Hoboken wonen en er was behoefte aan extra woonruimte. Daarom werden er verschillende woonwijken gebouwd. In 1901 werd het eerste deel van de woonwijk Moretusburg gebouwd om woonsten te voorzien voor de arbeiders van de nabijgelegen industrie op een terrein dat eigendom was van de familie Moretus. De buurt werd ontwikkeld zonder enige vorm van bufferzone, ze groeide historisch aan. Men was zich duidelijk onvoldoende bewust van de impact van de industrie op een nabijgelegen woonwijk en de mogelijk nadelige gevolgen voor de gezondheid van de plaatselijke gemeenschap. Er werd in de loop van de 20e eeuw in verschillende fasen bijgebouwd. De huizen die het dichtst bij de fabriek staan, werden gebouwd in 1958.
De looduitstoot in de buurt veroorzaakte echter ernstige verontreiniging en in 1978 bleek uit bloedstalen dat kinderen die in Moretusburg woonden zeer hoge loodgehaltes in het bloed hadden. De concentratie was hoger naarmate de kinderen dichter bij de fabriek woonden. Vanaf dat moment stelde de overheid een programma voor tweejaarlijkse monitoring in, terwijl het bedrijf zijn uitstoot moest verminderen om zijn milieuprestaties te verbeteren. De Vlaamse milieu-overheden begonnen de luchtkwaliteit in Hoboken te meten en erover te rapporteren.
Na een algemeen saneringsprogramma, dat onder meer een wijziging van de lay-out van de fabriek, de invoering van nieuwe technologieën en betere hygiënemaatregelen inhield, verbeterde de situatie drastisch. In 2006-2008 vond ten slotte een reiniging van de huizen en tuinen in de buurt plaats en daarmee was het saneringsprogramma voor de historische vervuiling voltooid. Intussen werden de emissienormen steeds strenger tot op het niveau van vandaag.
Loodgehaltes in het bloed rond de fabriek in Hoboken
Sinds enkele decennia worden de bloedwaarden van kinderen die in de buurt van de fabriek wonen tweemaal per jaar door de overheden gecontroleerd. De laatste jaren liggen de waarden onder de drempel van 5 microgram lood per deciliter bloed, de referentiewaarde die is vastgesteld door het Center of Disease Control (VS).
Eind 2015 leidde een toename van de emissies tot een stijging van de loodgehaltes in het bloed van kinderen die in de buurt van de fabriek wonen. De oorzaak was een herstelling aan het dak van de loodraffinaderij, waarbij per ongeluk loodstof vrijkwam. Umicore zette als reactie hierop een ambitieus en uitgebreid investeringsprogramma op met onder meer een nieuw stofafzuigingssysteem voor de volledige loodraffinaderij. De extractiereiniging is operationeel sinds eind 2017, waarna we een verdere verbetering zagen van de milieuresultaten en van het loodgehalte in het bloed van de kinderen die in de buurt wonen.
In juli 2020 vertoonden de metingen van kinderen die in de buurt van de Umicore-recyclagefabriek in Hoboken wonen verhoogde loodgehaltes in hun bloed na verschillende jaren van gestage dalingen en een historisch laag gehalte in 2019. Die plotse stijging van het gemeten loodgehalte was onverwacht, want de uitstoot van de fabriek lag steeds ver onder de wettelijke norm. Uit de resultaten van verdere tests in oktober 2020 bleek opnieuw een duidelijke daling van de niveaus, met een gemiddelde loodwaarde die weer onder de referentiewaarde van 5 µg/dl ligt.
De bloedtests in het de lente van 2020 waren echter opnieuw hoger dan de voorgaande jaren. Meer kinderen dan normaal hadden een loodgehalte hoger dan 5 µg/dl in het bloed, ondanks het feit dat de fabriek de toegelaten voorwaarden absoluut niet overschreed.
Oorzaken en operationele reactie
Na de bekendmaking van de resultaten van de lentecampagne voerde Umicore een grondige analyse uit van de onderliggende oorzaken en nam het maatregelen om terug te keren naar de positieve trend van de voorgaande jaren. Na een analyse werd besloten dat de verhoogde waarden er kwamen door een combinatie van externe factoren, zoals de uitzonderlijke weersomstandigheden met hoge windsnelheden en de verhoogde blootstelling van de kinderen, die maanden thuis doorbrachten door de COVID-19-lockdown.
Umicore nam tal van maatregelen om terug te keren naar de positieve trend van de voorbije jaren. Er werd begonnen met een intensievere reiniging van de wegen en pleinen bij de fabriek en in de buurt, waarbij zowel de frequentie als de grondigheid van de schoonmaak werd opgevoerd. Nieuwe opslagplaatsen voor grondstoffen zijn nu volledig overdekt. Omdat de weerpatronen veranderd zijn door de klimaatverandering zal Umicore rekening houden met deze extreme weersomstandigheden en ze in zijn procedures opnemen. Er is een weerbarometer ingevoerd, waarbij de hantering en verplaatsing van grondstoffen wordt beperkt of uitgesteld afhankelijk van de weersomstandigheden. Er worden nieuwe meettechnieken getest en toegepast. Alle mogelijke bronnen van stof (ook kleine) in de fabriek worden onderzocht. Het doel is verbetermaatregelen te implementeren en de invloed die die bronnen op de buurt kunnen hebben te simuleren. Dit onderzoek is gericht op zowel de onmiddellijke vermindering van diffuse emissies als een grondigere aanpassing van de processen. De studie leidde al in het tweede semester van het jaar tot verbeteringsacties met meetbare resultaten. Investeringen ter vermindering van de stofoverlast krijgen voorrang (zoals bij brandpreventie) op investeringen in nieuwe installaties.
Umicore heeft in de loop van de jaren verschillende milieuverbeteringen doorgevoerd, zoals de inkapseling van de volledige loodraffinaderij en investeringen ter waarde van € 25 miljoen per jaar om de eco-efficiëntie verder te verhogen. Wat brandpreventie betreft werden er verschillende acties opgestart of uitgevoerd om Umicores reactie op brand en incidenten te optimaliseren. Umicore werkt ruim onder de wettelijke norm, wat betekent dat er in het geval van een incident geen impact op de woonwijk zou mogen zijn. Er is echter nog steeds historische stofafzetting en daarom heeft Umicore een structureler programma opgezet voor de kinderen die te dicht bij de fabriek wonen, waar nog historische stofafzetting aanwezig kan zijn.
De impact van lood duurzaam minimaliseren door de creatie van een groene zone
Er zijn verschillende acties ondernomen om diffuse emissies te verminderen en te zorgen dat de lokale gemeenschap en de industrie op duurzame wijze naast elkaar kunnen bestaan. Samen met de stad Antwerpen organiseert Umicore tijdens de schoolvakanties activiteiten voor kinderen buiten het gebied totdat een duurzame verbetering van het loodgehalte in het bloed is vastgesteld.
Hoewel het onderzoek naar de hoofdoorzaak geen belangrijke rechtstreekse bron van looduitstoot in de fabriek aan het licht bracht, is Umicore zich ervan bewust dat de risico's in verband met lood te allen tijde goed moeten worden beheerd. Naast de bovengenoemde maatregelen heeft Umicore aangeboden de huizen het dichtst bij de fabriek op vrijwillige basis aan te kopen om een groene zone te creëren en zo de afstand tussen de woonwijk en de site te vergroten. Umicore zal tegelijkertijd een groene zone inrichten op zijn operationele site waar die grenst aan de wijk Moretusburg. Het is van het grootste belang om te overleggen met het stadsbestuur en een open dialoog aan te gaan met de omwonenden zodat zij volledig op de hoogte zijn en blijven van Umicores activiteiten, milieuresultaten en initiatieven.
Er zijn gepaste en doeltreffende maatregelen nodig om de uitstoot onder controle te houden zodat eventuele nadelige gevolgen voor het milieu tot het minimum worden beperkt. Onze onderzoeksteams zullen dus blijven zoeken naar mogelijke bronnen en verbeteringen om ervoor te zorgen dat onze buren gezond en veilig kunnen wonen.