Resultaten Humane Biomonitoring Hoboken
In 2023 werd onderzocht in hoeverre jongeren van 14-16 jaar die in de omgeving van de Umicore-site in Hoboken wonen, zijn blootgesteld aan de metalen lood, cadmium en arseen, evenals aan koolstof of roet van verkeer. Dit humane biomonitoringsonderzoek betrof 200 jongeren en de resultaten werden vergeleken met een Vlaamse referentiegroep van 428 jongeren uit een studie van 2017-2018. De toetsingswaarden uit die eerdere studie werden ook voor dit onderzoek gebruikt.
Het HBM-onderzoek wilde nagaan in welke mate de Umicore-site in Hoboken invloed heeft op de blootstelling aan metalen in het lichaam. Umicore was vragende partij en mede-financierder, om zo een grondig inzicht te krijgen in de mogelijke gevolgen van industriële en andere activiteiten in het gebied. Hierin kaderde ook het verzoek van de site om de perimeter van het halfjaarlijkse lood-in-bloedwaarde-onderzoek uit te breiden, wat eind 2023 gebeurde.
Umicore beschouwt het HBM-onderzoek als een waardevolle informatiebron om milieumetingen gerichter te analyseren en verbeteringsmaatregelen mogelijk bij te sturen of nieuwe toe te passen. De resultaten tonen aan dat er niet automatisch een direct verband is tussen de blootstelling aan metalen bij jongeren en enkel de activiteiten van de site. Dit blijkt onder andere uit de grotendeels gunstige milieuresultaten en de uiteenlopende blootstellingsresultaten van lood, cadmium en arseen.
De lood-in-bloedwaarden liggen gemiddeld hoger dan in de referentiegroep Vlaanderen, maar nemen af naarmate de afstand tot de fabriek toeneemt – wat vergelijkbaar is met de halfjaarlijkse onderzoeken bij de kinderen in de buurt van de site. Cadmiumwaarden zijn lager vergeleken met de referentiegroep. Voor een bepaalde vorm van arseen is de waarde hoger.
De onderstaande tabel toont de gemiddelde waarden voor HBM Hoboken en de Vlaamse referentiegroep, de toetsingswaarden en de vergelijking tussen beide groepen apart ten opzichte van de toetsingswaarden. De toetsingswaarden hebben geen verband met de normen die de Vlaamse overheid heeft vastgesteld voor de halfjaarlijkse lood-in-bloedmetingen bij kinderen van 1-12 jaar die in de buurt van de site wonen.
Duiding bij de lezing van de laatste kolom: 22% of 44 deelnemers in HBM Hoboken hebben een lood-in-bloedwaarde hoger dan de toetsingswaarde van 1,2 µg/dl (of: bijna 80% heeft een waarde beneden de toetsingswaarde). 12% of 51 deelnemers in de Vlaamse referentiegroep heeft een waarde boven de toetsingswaarde van 1,2 µg/dl (of: bijna 90% heeft een waarde beneden de toetsingswaarde). De gegevens van de Vlaamse referentiegroep gaan hier telkens uit van metingen bij alle 428 deelnemers. Het aantal kan echter verschillen, net als bij de HBM Hoboken groep van 200 jongeren.
| Metalen | HBM Hoboken | Vlaamse referentiegroep | Toetsingswaarde | HBM vs referentiegroep |
|---|---|---|---|---|
| Gemiddelde waarden | Gemiddelde waarden | Van toepassing bij individuele waarden, niet bij de gemiddelden | Percentage en aantal deelnemers met waarden boven de toetsingswaarde | |
| Lood (Pb) in bloed | 0,86 µg/dl | 0.77 µg/dl | 1,2 µg/dl | 22% (44) vs 12% (51) |
| Arseen (As) in urine | ||||
| DMA | 4,47 µg/l | 3,59 µg/l | Niet beschikbaar | Niet beschikbaar |
| MMA | 0,76 µg/l | Niet beschikbaar | Niet beschikbaar | Niet beschikbaar |
| As III | 0,46 µg/l | Niet beschikbaar | Niet beschikbaar | Niet beschikbaar |
| TRA | 6,44 µg/l | 5,11 µg/l | 6,4 µg/l | 33% (64) vs 26% (111) |
| Cadmium (Cd) in | ||||
| Bloed | 0,15 µg/l | 0,19 µg/l | 1,7 µg/l | 0% (0) vs 0% (0) |
| Urine | 0,28 µg/l | 0,30 µg/l | 0.5 µg/l | 34% (66) vs 40% (171) |
De milieuresultaten – emissies (metingen van concentraties in lucht) en deposities (metingen van concentraties van neervallend stof) – tonen dat de jaargemiddelde concentraties voor lood en cadmium op alle locaties onder de EU- en WGO-waarden lagen. Arseen lag boven de EU-streefwaarde bij de twee meetposten dicht bij de site in de Curiestraat. Deze straat wordt opgenomen in de groene zoen van ongeveer vier hectare naast de site.
Bovendien spelen factoren variërend van voeding tot roken, van loodhoudende verf tot oude loden waterleidingen, een rol. Het gebied kent een geschiedenis van 130 jaar industrie langs de Schelde, waar diverse werkzaamheden plaatsvinden. De stad Antwerpen heeft maatregelen genomen om opwaaiend stof te verminderen, bijvoorbeeld bij wegen- en bouwwerken bij omliggende bedrijven.
Samen met het zesmaandelijkse lood-in-bloedonderzoek helpt het HBM-onderzoek ons beter te begrijpen hoe de milieublootstelling in de regio, inclusief de activiteiten van Umicore, de gezondheid beïnvloedt. We blijven ons inzetten voor verbeteringen in het milieu en werken nauw samen met overheden en andere belanghebbenden om te zorgen voor een gezonde leefomgeving.
De studie was in opdracht van en werd gefinancierd door het departement Zorg en het departement Omgeving van de Vlaamse overheid, de stad Antwerpen, de provincie Antwerpen en Umicore. Het onderzoek werd uitgevoerd door het Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH), de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO), de Universiteit Hasselt (UHasselt) en de Universiteit Antwerpen (UA).